Pete uzastopne subote, žuti prsluci su 15. decembra na ulicama napravili nešto što su nazvali Čin 5 ovog pokreta. Ovo je bilo nakon Makronovog obavještenja o "ustupcima" 10. decembra; i u sedmici u kojoj se desila mobilizacija i nacionalni dan akcije, sazvani od strane sindikata Generalne konferencije rada (CGT). Nakon pet sedmica, do koje faze je došao ovaj pokret, i koje su njegove perspektive?

Službeni podaci iz Ministarstva unutrašnjih poslova govore o oko 66.000 demonstranata širom Francuske prošlog vikenda, što bi značilo pad za 50% u odnosu na prethodnu sedmicu. Kao što smo već objasnili, ove službene brojke su veoma umanjene u odnosu na pravi broj ljudi na ulicama, ali istina je da postoji određeno smanjenje tog broja. Zbog čega?

Čin 5

Brojke maskiraju jednu važnu činjenicu: primjena brutalne policijske represije da bi se fizički spriječili protesti. U Parizu, desetine podzemnih željeznica su "preventivno" zatvorene, što spriječava da ljudi dođu na protest. Policija je u prestonici postavila kontrolne punktove gdje su pretresali demonstrante, a u nekim slučajevima ih i "preventivno" hapsili (doduše, u mnogo manjem broju nego prethodne sedmice).

Ljudi koji su se okupljali ispred Opere Garnije, jedno od mjesta gdje se inače okupljaju za proteste subotom, bili su okruženi policijom preko četiri sata, a onda im je rečeno da se raziđu (kako su mogli pristati na to?), neposredno prije nego što se interventna jedinica zatrčala u masu.

Kao i prethodne sedmice, stotine demonstranata koji su se bili okupili na Gar Sen Lazareu su takođe bili okruženi i uspijeli se izbjeći policijske kordone, ali sa velikim poteškoćama.

Pored korištenja suzavca, vodenih topova, oklopnih vozila i velikog broja policajaca CRS-a da se spriječi održavanje protesta žutih prsluka, tu je čitave sedmice bila i jedna usklađena kampanja da se ljudi obeshrabre od marširanja, a kao izgovor koristio se napad u Strazburu prošle sedmice (u kojem je naoružani napadač ubio i ranio nekoliko ljudi).

Naravno, napadača u Strazburu je već bila ubila policija, ali ipak je bilo "bezbjednosnih protokola", koji su doveli do toga da su dužnosnici vlade i masovni mediji pozivali žute prsluke da ostanu kod kuće i da ne protestvuju. U nekim gradovima, vladini službenici su išli do te mjere da su kao posljedicu ovoga zabranili sva okupljanja.

U nekim provincijskim gradovima, bilo je mirnih protesta, ali u većini slučajeva je i njih suzavcem napala interventna jedinica.

U svakom slučaju, vlada je de facto ukinula pravo na protestvovanje u Francuskoj. Naravno, onda masovni mediji i francuska vlada uživaju u naslovima poput: "pokretu je ponestalo energije". Uprkos svemu tome, desetine hiljada ljudi je marširalo širom države: u Marseju, Tuluzu, Bordou, Nantu, Lilu, Dižonu, Avru i u desecima drugih manjih i većih gradova.

Kao i protesti, nastavljaju se i mnoge blokade i bilo je akcija da se vozačima dopusti da bez plaćanja prođu kod naplatnih kućica na autoputu.

U sedmici koja je počela sa Makronovim prostodušnim ustupcima, desilo se i to da su studenti izašli na štrajk i proteste u stotinama škola, u mobilizaciji koju su nazvali Crni utorak. U pariškom regionu, imali su i podršku od strane sindikata nastavnika.

Onda je u četvrtak bila nacionalna mobilizacija univerzitetskih studenata, koji su u mnogim dijelovima države održavali Narodne skupštine i glasali za rješenje u vidu podrške pokretu žutih prsluka i išli štrajkovali zbog svojih zahtjeva.

CGT

U petak, 14. decembra, CGT je pozvao je na nacionalni dan štrajkova zbog niza zahtjeva među kojima je i generalno povećanje plata i penzija. Bilo je nekoliko štrajkova, posebno u lukama i energetskom sektoru, ali to nije ni blizu onoga što je bilo potrebno, a to je 24-satni štrajk kao početak potpune radničke ofanzive na Makrona. Rukovodstvo CGT-a je pozvao na ovaj "dan štrajkova" u pokušaju da se malo ispuše, jer su mnogi aktivisti u redovima sindikata bili bijesni zbog pozicije generalnog sekretara, Martineza, koji je odbio da se pridruži pokretu žutih prsluka.

U nekim regijama, gdje lokalni CGT jasnije zastupa zajednički pokret, bilo je značajnih protesta (u Marseju, Tuluzu, itd.) sa velikim učešćem srednjoškolaca i studenata. Ovo pokazuje potencijal za širi pokret, ali istovremeno pokazuje nekompetentnost pozicije rukovodstva CGT-a.

Dok je Martinez pričao o potrebi da se "svugdje štrajkuje", marljivo je izbjegavao riječi "generalni štrajk". Dan akcije je bio pozvan bez ikakve direktne veze sa protestima žutih prsluka, i nije bilo pravog napora na nacionalnom nivou da se ozbiljno mobilišu sile CGT-a. Ovo je taktika u kojoj su francuski sindikalni birokrati postali veoma vični: kada to pritisak odozdo zahtjeva, poziva se na nacionalni dan akcije, koristi se neki radikalni, ali nejasni jezik, ne radi se na ozbiljnom organizovanju i onda se treba okrenuti i reći: "Vidite, nema raspoloženja za generalni štrajk, nisu ispunjeni uslovi".

Uzimajući u obzir sve ove faktore, trajanje pokreta, nedostatak ozbiljnog stava vođa sindikata, brutalna represija od strane države kao i uticaj ustupaka od strane vlade (koji su, ne smijemo zaboraviti, ukinuli povećanje poreza na gorivo koje je i izazvalo pokret), nije iznenađujuće da su protesti subotom predstavljali korak unazad u odnosu na prethodnu sedmicu. Mnogi od učesnika pokreta se pitaju koja je perspektiva pokreta žutih prsluka i gdje to sve ide? U nedostatku jasnog rukovodstva i odbijanja CGT-a da ponude bilo kakvo rukovodstvo, nije čudno da pokret ostaje bez energije.

Ipak, čak i u ovoj fazi, podrška za ovaj pokret je ogromna. Čak iako su žuti prsluci, čak i u svom vrhuncu, mobilisali manji broj ljudi nego prijašnje borbe sindikata, podrška javnosti je uvijek bila između 65 i 75%, u zavisnosti od toga na koju se anketu pozivamo, i to je i dalje slučaj. Takođe je tačno da je procenat ljudi koji podržava nastavak pokreta značajno opao sa visokih 70%, ali je i sada nešto malo iznad 50%, što znači da ovi protesti odražavaju duboko nezadovoljstvo načinom kojim se radnici prisiljavaju da plate za krizu kapitalizma, dok bogati nastavljaju da zgrću ogromno bogatstvo.

Makron oslabljen, ljutnja javnosti pojačana

Ono što je jasno jest da je Makronova vlada, predstavljena kao snažna "liberalna" sila, sposobna da izvrši "neophodne reforme koje francusko društvo treba" (iz perspektive vladajuće klase), znatno oslabljena protestima, i njena vlast je u rasulu. Najnoviji bilten francuskog Instituta za javno mnijenje (FIJM), objavljen 16. decembra procjenjuje Makronovu popularnost na jedva 23%, a one koji su nezadovoljni njegovim mandatom na 76%. Štaviše, raspoloženje onih koji su protiv Makrona se pogoršalo, jer je procenat onih koji kažu da su "jako nezadovoljni" skočio sa 39 na 45% za mjesec dana. Da uporedimo, Makronova popularnost je bila na 62% neposredno nakon što je izabran za predsjednika u maju 2017. godine.

Pokret žutih prsluka, međutim, ne samo da je zaprijetio Makronovoj vladi bogatih, nego je i na zbunjen i nesiguran način, ukazao na duboku slabost režima francuskog društva i iznio na površinu fundamentalno nedemokratski karakter buržoaske demokratije.

A ova mišljena nisu ograničena samo na Francusku. Bilo je brojnih "imitacija" ovih protesta u Belgiji, Holandiji, Kanadi, Poljskoj, Izraelu, Tunisu, Centralnoafričkoj Republici, Burkini Faso, itd. Egipatska vlada je čak išla do te mjere da je potpuno zabranila reflektirajuće prsluke, zbog straha od sličnih mobilizacija.

Politički karakter i zahtjevi ovih međunarodnih manifestacija su se izmješali (sa primjerima i kod desnice i ljevice). Međutim, činjenica da su žuti prsluci usvojeni kao međunarodni simbol pobune pokazuje da iste kontradikcije koje su i izazvale pokret u Francuskoj postoje i na svjetskom nivou. Bilo je i obećavajućih primjera međunarodne radničke solidarnosti sa žutim prslucima. Na primjer, Južnoafrička federacija sindikata poslala je poruku solidarnosti demonstrantima u Francuskoj.

Dio najnaprednijih radnika i omladine doći će do važnih zaključaka iz ovog pokreta, a glavni je vjerovatno taj da je jedini način da se nečiji zahtjevi ispune kroz radikalnu, masovnu i direktnu akciju na ulicama. Nužno je da se nauče i druge lekcije, naročito one o potrebi bilo kakvog masovnog pokreta da ima nacionalno demokratsko i odgovorno rukovodstvo, naoružano programom koji nudi jasnu alternativu krizi kapitalizma.